 |
| De Mens van Vitruvius. Internationaal symbool van het Humanisme. |
Dag lieve mensen.
Ik ben zo iemand die zich moeilijk in een hokje laat plaatsen.
Ben ik ‘links’ of ‘rechts’? Geen flauw idee.
Het is te zeggen, ja ik ben voor een sterke sociale zekerheid,
armoedebestrijding en voor meer aandacht voor het leefmilieu. Maar tegelijk
denk ik dat open grenzen een illusie zijn en ben ik van mening dat we gerust
selectief mogen zijn over wie we in ons land binnen laten en wie niet.
Dat verschil in standpunten en het feit dat ik soms over het één en ander
twijfel heeft er toe geleid dat iemand mij in een internet discussieforum kwam
te verwijten dat ik ‘draai als de wind’.
OK, dat is misschien een beetje waar. Maar de Amerikaanse schrijver Charles
Bukowski zei ooit het volgende: “The problem with the world is that the
intelligent people are full of doubts, while the stupid ones
are full of confidence.”
Dus, misschien is het helemaal niet zo erg als ik af en toe over de dingen
twijfel.
Maar over één ding twijfel ik niet meer. En hoe meer ik mij
erin verdiep, hoe sterker deze overtuiging.
IK BEN EEN HUMANIST!
Ik ben van mening dat de mens, zijn belang en zijn behoeftes op de eerste
plaats moeten komen. En dit met als leidraad de rede. In deze komt het
erop neer dat we de dingen op een zo rationeel mogelijke manier benaderen.
Zonder vooroordelen, zonder vooringenomenheid en zonder religieuze of andere
dogma’s. Het humanisme is een levensbeschouwing die zich niet beroept op
goddelijke openbaring maar op het vermogen van de mens om zelfs zijn leven in
te richten en naar geluk te streven, en dit op basis van universele waarden
zoals menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, tolerantie en verantwoordelijkheid.
U moet weten beste lezer dat in een tijd waarin de kerk nog almachtig was
en een allesbepalende factor was in het leven van alle mensen. In een tijd
waarin De Inquisitie in al zijn wreedheid afrekende met ketters, heksen,
protestanten en al wie zelfs schoorvoetend de strikte dogma’s van de kerk in
twijfel durfde te trekken. Het een zeer riskante onderneming was om dergelijke
stellingen luidop te verkondigen.
Maar de eerste humanisten waren dapper en durfden het aan om de almachtige kerk
en zijn almachtige dogma’s in twijfel te trekken, ook al riskeerden zijn
gebroodroofd, ontslagen, gevangengezet of gedood te worden. Denk maar aan Galileo
Galilei die omwille van zijn stellingen over het Heliocentrisme in
de ban van de kerk werd geslagen en onder huisarrest werd geplaatst.
Het humanisme heeft onze huidige samenleving vorm gegeven.
Man en vrouw zijn gelijk, er is onderwijs voor elk kind en iedereen heeft
toegang tot goede gezondheidszorg. We mogen stemmen en vrij onze mening uiten.
Er is scheiding van religie en staat en het staat elke mens vrij om zijn geloof
te belijden of om helemaal niet te geloven. Onze wetten zijn gebaseerd op rede
en op humanistische principes en niet op religieuze dogma’s.
Voor ons zijn die dingen vanzelfsprekend, maar het heeft ons eeuwen van strijd
en misschien nog het meest van al langdurige en oeverloze discussies gekost met
religieuzen en conservatieven die gewoon liever hadden dat alles toch bij het
oude bleef. “Maar nee, arbeiders, ambachtslieden en boerenkinkels moeten
toch niet leren lezen en schrijven, ze moeten gewoon hun werk doen, elke zondag
naar de kerk gaan en hun religieuze plichten doen en voor de rest moeten ze
gewoon zwijgen en gehoorzamen.” “Waarom zouden boeren en ambachtslui moeten
meebeslissen over hoe we de zaken in ons land regelen. Dat is de taak van de
wereldlijke gezagsdragers aan wie God het behaagd heeft om over het land te
regeren. En het is de taak van de geestelijke gezagsdragers om te waken over de
moraal en goede zeden van het volk, en dat mag gerust met gestrenge hand
gebeuren.”
Zo werden de nieuwerwetse ideeën die de Humanisten voorstelde onthaald door de
toenmalige wereldlijke en geestelijke heersers. Hun halsstarrige weigering om
open te staan voor deze nieuwe ideeën en zelfs maar heel even oog te hebben
voor het lijden onder de armste bevolking hebben ertoe geleid dat zij werden
verjaagd of op de guillotine eindigden, zoals tijdens de Franse Revolutie.
Het waren Humanisten die dingen als slavernij, lijfeigenschap, de ongelijke
behandeling van mannen en vrouwen, de erbarmelijke omstandigheden
van arbeiders ten tijde van de Industriële Revolutie aan de kaak stelden
en opkwamen voor zaken als Algemeen Enkelvoudig stemrecht, vrouwenstemrecht,
vrouwenrechten, de rechten van de arbeiders, vrijheid van meningsuiting,
persvrijheid en rechten voor minderheden.
Allemaal vrijheden en verworvenheden die dankzij de Humanisten gemeengoed
werden, maar die helaas gedurende de geschiedenis telkens weer opnieuw onder
druk kwamen te staan en zelfs helemaal opzij werden geschoven.
 |
| De Fakkel. Embleem van de Niet Confessionele Zedenleer. Gebaseerd op de waarden van het HUMANISME; |
Maar Humanisme is meer dan dat.
Ware humanisten kijken met een rationele blik naar de wereld om zich heen.
Ze leggen alle dogma’s en vooringenomenheid aan de kant en proberen de wereld
te zien zoals hij echt is. Ze bestudeerden
de sterrenhemel, de natuur en het menselijke lichaam. Ze stonden open
voor nieuwe ideeën over zaken als zwaartekracht, de positie van de Aarde
tegenover de zon, de vorm van het heelal, en de analogie van ons eigen
menselijke lichaam.
Ze kwamen de conclusie dat de kerk met zijn dogma’s en zijn opgelegde
‘waarheden’ toch niet echt klopten met de realiteit. Wat maken ze de mensen
toch allemaal wijs?
Men legde die kerkelijke dogma’s naast bevindingen van pre-christelijke
overtuigingen en dan vooral die van de Oude Grieken en Romeinen. Die lui keken
toch heel anders naar de wereld, misschien moeten we hun geschriften en teksten
eens ontleden en grondig bestuderen.
Humanisten gebruiken de wetenschap als leidraad voor hun overtuigingen,
zienswijze en levensbeschouwing. Ze staan open voor nieuwe ideeën en stellen
hun mening bij als deze niet klopt met de realiteit of de huidige stand van
zaken. Dit noemen we voortschrijdend inzicht. Een Humanist streeft er naar om
zoveel mogelijk inzicht te verwerven. Net zoals de oude Griekse filosofen dat
deden. Die laatsten zetten hen er ook toe aan om oog te hebben voor de
schoonheid van de kunst, de muziek, de literatuur. Humanisten geloven dat
cultuur de mens verheft en inspireert. Maar ze staan open voor nieuwe
stromingen en invloeden. Men heeft respect voor de basis zoals bijvoorbeeld de
klassieke muziek, maar staat open voor genres als jazz, rock, wereldmuziek en andere
stromingen.
En hierbij wil ik horen.
Humanist dat ben je niet zomaar, dat wordt je.
Door zoveel mogelijk open te staan voor nieuwe ideeën en je mening constant bij
te stellen. Door te lezen en te luisteren en zo goed mogelijk op de hoogte te
brengen. Je hebt aandacht voor het sociale en het economische, maar ook voor
kunst, cultuur en media.
Je luistert naar anderen alvorens te oordelen en je bent jezelf ervan bewust
dat niemand de waarheid in pacht heeft…
Reacties
Een reactie posten