Polarisatie versus rede.

Dag lieve mensen.

Wat is dat toch allemaal dezer dagen?
Zoveel polarisatie, zoveel verhitte discussies, zoveel ‘wij/zij’ denken.
Het lijkt wel of mensen alleen nog ‘zwart-wit’ kunnen denken. Nuanceren, compromissen sluiten of gewoon luisteren naar de ander. Ik heb de laatste tijd hoe langer hoe meer de indruk dat mensen dat allemaal verleerd zijn.
Gaat het niet over Palestina, dan gaat het over immigratie of over Trump of over Rusland vs Oekraïne of gewoon over het beleid dat onze regering voert.
Vooral op sociale media lopen de gemoederen vaak heel op en zijn de platitudes niet van de lucht. Zeker op de commentaarsecties van kranten en weekbladen waarin dan links worden geplaatst naar hun artikels.

Ik merk de laatste jaren een sterk wantrouwen tegen alles wat enige autoriteit heeft. En dan heb ik het niet alleen over de politiek. Maar ook de media en zelfs de reguliere wetenschap worden dezer dagen enorm hard gewantrouwd. Mensen laten zich leiden door allerlei sentimenten. Ik zou zelfs durven zeggen gevaarlijke sentimenten.
Een dosis gezonde argwaan tegenover autoriteiten is niet verkeerd, het hoort zelfs tot de kernwaarden van het humanisme. Maar de manier waarop journalisten of wetenschappers verdacht gemaakt worden en weggezet als omgekochte frauduleuze marionetten van ‘de elite’ (wat dat ook moge zijn) is echt wel tenenkrullend.

Populisme rukt op en dubieuze figuren jutten het volk op met platitudes over de onbetrouwbaarheid van de ‘mainstream-media’ en boutades over universiteiten en andere intellectuele instituten die een agenda zouden uitwerken die tegen de belangen van de bevolking ingaan. U kent het ondertussen ook wel: Corona was een verzinsel, een hoax, de vaccinaties bevatten gevaarlijke bijwerkingen en daar wordt over gezwegen en er wordt stilzwijgend gewerkt aan iets dat ‘The Great Reset’ heet. De media liegen, zetten ons op het verkeerde been en houden feiten voor ons achter. En dokters houden ons zo lang mogelijk aan de pillen en aan dure therapieën, want ze willen niet dat we genezen. Want zo luidt het credo, ‘een patiënt die geneest is een klant die je verliest’.
Dit soort zaken komen steeds weer terug en vinden ingang bij een steeds groter publiek. En ze nemen elke nuance weg die bij een goed publiek debat hoort

Aluminiumhoedje, wordt wel eens gebruikt om te lachen 
met aanhangers van complottheorieën. 

Het is één groot complot!
Figuren als Trump spinnen garen bij dergelijk klimaat van wantrouwen. Dubieuze beweringen en zelfs heuse complottheorieën die je vroeger alleen aantrof in de diepste krochten van het internet of in discussiegroepen bevolkt door allerhande weirdo’s worden meer en meer gemeengoed. Mijn oren gaan flapperen als in een real life gesprek iemand begint over ‘chemtrails’ of ‘The New-World-Order’.
En ja, het is vooral sinds de pandemie dat dit soort zaken ineens naar boven komen in de koffiekamer, aan de toog of aan de eettafel. Mensen zijn dat soort zaken klakkeloos gaan gelven en zaken die ooit vanzelfsprekend werden gevonden worden nu openlijk in twijfel getrokken. Zoals bijvoorbeeld HET LATEN VACCINEREN VAN JE KINDEREN! 
Stel je voor: de mazelen zijn opnieuw in opmars. Een kinderziekte die helemaal niet zo onschuldig is en die zelfs ernstige complicaties met zich kan meebrengen. En die tot zo’n vijftien jaar geleden helemaal onder controle was en amper nog voorkwam is nu weer helemaal terug.
Het hoeft u niet te verbazen dat dit een fenomeen is dat komt overgewaaid uit de VS. En dan zou je kunnen zeggen van ‘ja maar het onderwijs is daar van een abominabel niveau en mensen zitten daar veel liever de hele dag voor hun TV dan dat ze eens een deftig boek lezen’. Wij Europeanen waanden ons superieur tegenover die onwetende Amerikanen. Want wij hadden kwalitatief hoogstaand en toegankelijk onderwijs, goede gezondheidszorg en degelijke publieke omroepen die de bevolking goed informeerden en de actualiteit van de nodige duiding voorzien.
En toch rukken populisme en anti intellectualisme ook hier meer en meer op.

Anti-intellectualisme.
Een andere boutade die altijd weer terugkomt is ‘daar heb je die experten weer’. Met als variant ‘de experten weten het weer beter’. En nu is het inderdaad zo dat de media voor zowat elk aspect van ons leven een expert laten opdraven die ons komt vertellen hoe we het best onze auto wassen, onze kleren strijken of ons vlees kruiden. En dat soort artikelen posten ze dan het liefst op hun Facebookpagina omdat ze weten dat ze daar extra ‘clicks’ mee genereren. En dat is iets wat de adverteerders dan weer graag zien. En als die experten dan nog tips geven die op één of andere manier een link hebben met de producten die die adverteerders ons willen aanprijzen dan is dat ook nog eens mooi meegenomen. Ja het draait om reclame inkomsten want kranten, tijdschriften radio en TV stations alsook commerciële websites leven daarvan. En ja die kluiten hebben helaas voorrang op kwaliteit. Liever een kort en bondig interview met een hippe influencer over wintertenen dan een lang maar verhelderend gesprek met een cardioloog over het voorkomen van hart en vaatziekten. Liever een journaal gevuld met straatinterviews waarin men Jan en Mieke modaal laat vertellen over de zin en onzin van Lage Emissiezones dan gewoon eens een longspecialist uit te nodigen in de studio over de effecten van luchtvervuiling op kinderlongetjes. Ja, het moet gezegd. De media hebben ook schuld aan het anti-intellectualisme dat nu in onze samenleving heerst.

De wetenschap is niet statisch. Zijn komen elke dag met nieuwe bevindingen en die bevindingen zetten oude stellingen vaak op losse schroeven. Wetenschappers moeten constant hun mening bijstellen en soms hun eigen theorieën helemaal herschrijven. En wanneer zo’n bevinding in de krant komt dan halen  mensen hun schouders op en is het van: ‘weten ze het eigenlijk zelf nog wel?’
Nee, rode wijn is niet goed voor je hart. Rode wijn bevat alcohol en alcoholgebruik werkt hart en vaatziekten in de hand. Maar rode wijn bevat wel een stof die resveratrol heet. Dat is een antioxidant die aanwezig is in de schil van voornamelijk blauwe druiven. En bij het persen van grote hoeveelheden blauwe druiven komt er ook voldoende resveratrol vrij om ons hart en onze bloedvaten te beschermen. Maar de alcohol doet dat voordeel helaas teniet. Maar het zit ook in andere voedingsstoffen zoals in fruit (appels, pruimen, druiven, en bessen), tomaat, olijven, noten, pinda's, cacao en soja. En je kan het ook innemen als voedingssupplement wanneer dat nodig mocht zijn.
En ja, deze benadering klinkt natuurlijk heel rationeel tot op het steriele af, en ik begrijp dat dergelijke boodschappen weerstand opwekken. Als je alcohol of rood vlees afraad vanwege de gezondheidsrisico’s dan is het al snel van ‘mogen wij dan niks meer?’  En algauw krijgt de overheid en andere instanties die waken over onze gezondheid de naam en reputatie van ‘betuttelend’ te zijn. Wat ook weer koren op de molen is van het anti intellectualisme.

Leve de wetenschap!
Ik heb het al eerder gezegd, en ik ga het blijven herhalen.
DE MEDISCHE WETENSCHAP HEEFT MIJ HET LEVEN GERED!
In 2022 kreeg ik een onderhuidse bloeding in de hersenen waarvoor ik met spoed moest geopereerd worden. Hadden dokters toen niet snel ingegrepen dan had ik dit stuk nooit kunnen schrijven. En vorig jaar heb ik een zware hartklepoperatie ondergaan waarover ik het hier al eerder had. Dat ik dit allemaal overleefd heb is te danken aan het gedegen onderzoek van wetenschappers van allerlei domeinen die dag in dag uit onderzoek voerden, proefschriften maakten en deze lieten nalezen en controleren op fouten door collega wetenschappers. Dankzij hun monnikenwerk en hun samenwerking met collega’s van overal ter wereld worden elke dag opnieuw vele levens gered. Hun inzichten helpen ons om beter over onze gezondheid en die van onze medemensen te waken en het is dankzij de aanbevelingen die zij aan de overheid doen dat er nu geen DDT meer op onze gewassen wordt gespoten, dat een ziekte als polio (kinderverlamming) amper nog voorkomt en de kindersterfte historisch laag is. Ja het is op hun aandringen dat we niet meer mogen roken op cafés en restaurants, dat we al vijftig jaar eerst de veiligheidsgordel vastklikken voor we onze auto starten en ook fietsers wordt aangeraden om een helm te dragen.

En het is dankzij goede onderzoeksjournalisten dat gesjoemel met allerhande schadelijke producten werd blootgelegd, dat we weet kregen van gerotzooi met hormonen in ons vlees en de frauduleuze praktijken van Volkswagen met hun sjoemelsoftware aan de kaak werden gesteld.
Gedreven onderzoeksjournalisten zijn de schrik van corrupte politici, dubieuze zakenlui en frauduleuze alterneuten en andere kwakzalvers. Het is niet voor niets dat in dictaturen en landen met een wankelend democratisch systeem journalisten vaak het doelwit zijn van vervolging, dreigementen of zelfs moordaanslagen.
Dat een figuur als Donald Trump - die het steevast heeft over ‘fake news’ en journalisten beschuldigd van leugens te vertellen en mee in ‘het complot’ te zitten – zoveel stemmen haalt en het zelfs tot twee keer toe tot president schopt is dan ook iets om schrik van te krijgen. Dat ook in Europa dergelijke gedachtegoed gebaseerd op wantrouwen en afkeer voor alles wat tegen het onderbuik gevoel ingaat alsmaar meer aan populariteit wint is, is dat nog veel meer.
Nu heet het ‘fake-news’, in 1933 heette het ‘lügenpresse’. In 1933 verbrandde men boeken, nu worden mensen die een mening verkondigen die niet welgevallig is ‘gecanceld’.
Maar net als in het toenmalige nazi-Duitsland, net als in de vroegere Sovjet-Unie en net als in het China van Mao of het Cambodja van Pol-Pot zijn het de intellectuelen die de taal van de rede spreken die verdacht worden gemaakt.
Journalisten, wetenschappers, dissidenten, artiesten, satiristen, kunstenaars. Zij zijn altijd de eersten die op hun tellen moeten passen.
ALTIJD!
Mensen die hun geschiedenis kennen die weten dat.
En ik? Ik ken mijn geschiedenis.